NoSQL Veri Tabanları Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

NoSQL, ilişkisel olmayan bir veri tabanıdır, geleneksel ilişkisel veri tabanlarından farklı bir veri depolama ve yönetim tekniğidir. Verileri düzenlemek için tablolar kullanmak yerine, NoSQL alternatif yöntemler kullanır. Bu yaklaşım, özellikle büyük hacimli verileri ve gerçek zamanlı web uygulamalarını işlemek için kullanışlıdır. "Not Only SQL" terimi bazen NoSQL veri tabanlarının popüler bir sorgulama dili olan SQL ile de çalışabileceğini vurgulamak için kullanılır.

NoSQL Veri Tabanının Tanımı ve Özellikleri

NoSQL veri tabanları, belirli veri modelleri için özelleştirilmiştir ve gelişmiş uygulamalar oluşturmak için kullanıcı dostu esnek ve uyarlanabilir şemalara sahiptir. Kullanım kolaylıkları, özellikleri ve büyük miktarda veriyi işleme kapasiteleri sayesinde en kullanışlı veri tabanları arasında NoSQL database veri tabanları yer almaktadır. NoSQL database, hem esnek hem de yüksek performanslı, çeşitli işlevleri yerine getirebilen ve kolayca ölçeklenebilen bir veri tabanı gerektiren mobil, web ve oyun dahil olmak üzere çok çeşitli uygulamalar için son derece etkili bir çözüm olarak ortaya çıkmıştır. Aşağıda sizler için NoSQL veri tabanının özelliklerini listeledik: Esneklik: NoSQL veri tabanları, esnek şemaların avantajını sunarak, daha hızlı ve daha fazla yineleyebilen yazılımlar geliştirilmesini sağlar. NoSQL veri tabanları, yapılandırılmamış veya yarı yapılandırılmış verileri yönetmek için kullanabileceğiniz en uygun veri tabanlarından birisidir. Ölçeklenebilirlik: NoSQL veri tabanı, dağıtılmış donanım kümelerinin kullanımı yoluyla sistemlerin genişletilmesini desteklemek için özel olarak geliştirilmiştir. Bu nedenle daha pahalı ve zahmetli çözümler olan diğer veri tabanlarını kullanmak yerine NoSQL tercih edilmektedir. Yüksek Performans: NoSQL veri tabanları, belirli başlı erişim desenleri ve veri modelleri kullanılarak optimize edilmiştir. Böylelikle NoSQL kullanarak yazacağınız benzer fonksiyonlar, ilişkisel veri tabanlarıyla yazılmasına kıyasla çok daha yüksek bir performans sağlamaktadır. Yüksek İşlevsellik: NoSQL veri tabanlarının yüksek işlevsellik oranlarına sahip olmasının ana sebeplerinden bir tanesi sağladığı API’ler ve veri türlerinin ilgili veri modellerine göre hazırlanmasıdır. Kolay Taşınabilirlik: Bir NoSQL veri tabanına ait veriler, çok fazla güçlük çekmeden bir diske veya bir hafıza kartına kolayca aktarılabilir ve taşınabilir. Tanımlama Kolaylığı: NoSQL veri tabanlarını rakipleri arasında öne çıkaran başka bir özelliği ise diğer veri tabanlarının büyük bir çoğunluğunun aksine verileri satırlar halinde ya da diğer tablolarla ilişkilendirerek saklamamasıdır. Böylelikle, NoSQL veri tabanlarındaki veriler JSON ya da SML formatlarında saklanabilmektedirler.

NoSQL Veri Tabanlarının Kullanım Alanları

NoSQL veri tabanlarının sağladığı avantajlar sayesinde kullanım alanları oldukça geniştir. Oyun tasarımından, e-ticaret platformlarına kadar NoSQL veri tabanlarının kullanım alanı mevcuttur. Sizler için aşağıda NoSQL veri tabanlarının kullanım alanlarını daha detaylı bir şekilde inceledik. Uygulamalarınızı daha büyük bir kesime yaymanızı sağlar. NoSQL veri tabanlarının sahip olduğu fevkalade durum kurtarma ve yüksek erişilebilirlik sayesinde güçlü ve iyi gelişmiş uygulama performansı ile dünya çapında çok daha fazla kullanıcıya erişim sağlayabilirsiniz. Kullanıcılarınıza gerçek zamanlı deneylimler sunun. NoSQL veri tabanlarının sağladığı esneklik sayesinde, kullanıcılarınıza sunacağınız öneriler gerçek zamanlı olabilir ve kullanıcılarınıza hak ettikleri gibi benzersiz ve gelişmiş bir deneyim sunabilirsiniz. Birden fazla farklı IOT iş yüklerini barındırın. NoSQL veri tabanları, özellikle IoT uygulamalarına yönelik geliştirilmiş sorgu performansı sağlarken, çok fazla yazma gerektiren verileri alma taleplerini karşılamak için hızlı ve esnek bir şekilde ölçeklendirin.

NoSQL Veri Tabanı Türleri

NoSQL veri tabanlarının hızla değişmesi, sürekli gelişim halinde olması ve büyük hacmi sayesinde kullanıcılarına sunmuş olduğu avantajları sağlamak için birden fazla türle gelir. Aşağıda sizler için NoSQL veri tabanlarının türlerini teker teker inceledik. Anahtar-değer Veri Tabanları: Anahtar-değer veri tabanları yatay ölçeklendirme konusunda diğer veri tabanlarını geride bırakır ve bu da NoSQL veri tabanlarını oyun, reklam teknolojisi ve IoT gibi çeşitli kullanım durumlarına uygun hale getirir. Diğer veri tabanlarına kıyasla benzersiz ölçeklenebilirlik sunarlar. Örneğin, Amazon DynamoDB, her boyuttaki iş yükü için tutarlı, düşük gecikme süreli performans sağlayan bir anahtar-değer veri tabanıdır. Bu nedenle Snapchat, en büyük yazma iş yüküne sahip olan Snapchat Stories özelliğini DynamoDB'ye taşımayı seçmiştir. Belge Veri Tabanları: Veriler, verimli ve sezgisel veri modeli olmaları nedeniyle uygulama kodunda genellikle bir nesne veya JSON benzeri bir belge biçiminde temsil edilir. Belge veri tabanları, geliştiricilerin uygulama kodlarında kullandıkları belge modeli formatının aynısını kullanarak verileri kolayca depolamasında ve sorgulamasında kolaylık sağlar. Belgelerin ve belge veri tabanlarının katı olmayan, yarı yapılandırılmış ve hiyerarşik yapısı, geliştiricilerin uygulamalarının gereksinimlerine göre geliştirmelerini mümkün kılarak kataloglama, kullanıcı profilleri ve içerik yönetim sistemleri için uygun hale getirir. Örnek olarak, Amazon DocumentDB (MongoDB ile uyumlu) ve MongoDB gibi popüler belge veri tabanları, esnek ve yinelemeli geliştirme için güçlü ve sezgisel API'ler sağlamaktadır. Grafik Veri Tabanları: Bir grafik veri tabanı, birbirine bağlı veri kümeleriyle çalışan uygulamaların geliştirilmesini ve çalıştırılmasını basitleştirme amacına hizmet eder. Bu tür veri tabanları, sosyal ağlar, dolandırıcılık tespiti, bilgi grafikleri ve öneri motorları dahil olmak üzere çeşitli uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Mesela, Amazon Neptune, hem RDF/SPARQL'yi hem de Özellik Grafiği modelini destekleyen, tam olarak yönetilen bir grafik veritabanı hizmeti sunarak iki grafik API'si seçeneği sunar: TinkerPop ve RDF/SPARQL. İyi bilinen grafik veritabanları arasında Neo4j ve Giraph bulunmaktadır. Bellek İçi Veri Tabanları: Bellek içi veri tabanı hizmetleri, oyun ve reklam teknolojisi sektörlerinin benzersiz taleplerini karşılamak için gereklidir. Bu tür hizmetlerin gerektirdiği taleplerden bazıları, mikrosaniye düzeyinde yanıt süresi gerektiren, puan tabloları, gerçek zamanlı analizler ve oturum depoları gibi süreçlerdir. Bu veri tabanları anında gerçekleşen büyük trafik değişimlerini ve taleplerini sorunsuz bir şekilde işlemektir. Arama Veri Tabanları: Çok sayıda yazılım programı, geliştiricilerin sorunları belirlemesine ve çözmesine yardımcı olmak için kayıtlar tutar. NoSQL ise, kısmen organize olan bu günlükleri ve ölçümleri toplar, düzenler ve tarayarak bilgisayar tarafından üretilen verilerin neredeyse anlık hızlarda incelenmesini ve yorumlanmasını sağlar.

NoSQL Veri Tabanlarında Veri Modeli Türleri

Veri modelleme, herhangi bir şirket ya da kuruluşun yönetim sistemlerini tanımayan ve bilgi toplama yöntemlerini belirleyen ayrıntılı bir plan veya görsel bir sunum hazırlama sürecidir. Bu ayrıntılı plan, görsel sunum veya veri modeli, bilim adamları, veri analistleri ve mühendisler gibi farklı alanlardaki insanların kuruluşun sahip olduğu verileri birleştirilmiş bir görüntü halinde gözlemleyebilmesini sağlar. Veri modelleri, işletmelerin veya kuruluşların nasıl veriler topladığını, değişik veri kümeleri arasındaki işleyiş ve ilişkiyi, bunların yanı sıra verileri analiz etmek ve depolamak için kullanılan veya kullanılacak yöntemleri özetler. NoSQL kadar esnek ve gelişime açık bir veri tabanı türünün bünyesinde barındırdığı veri modeli türlerinin arasında hiyerarşik veri modelleme, grafik veri modelleme ve ilişkisel veri modelleme bulunmaktadır.

NoSQL Veri Tabanlarının Çalışma Şekli

NoSQL veri tabanlarında, verilere erişmek ve verileri işlemek amacıyla çeşitli veri modelleri kullanılmaktadır. Bu veri tabanları, yüksek veri çıkışı, minimum gecikme süresi ve uyarlanabilir veri modelleri gerektiren uygulamalar için özellikle verimli olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu gereksinimleri karşılamak için veri tabanları, diğer veri tabanı türlerinin bazı veri tutarlılığı sınırlamalarını gevşetir. Basit bir kitap veri tabanının şemasını modelleme örneği olarak gösterecek olursak: Bu veri tabanı, başlıkları, yazarları, yayın tarihleri ve türleri dahil olmak üzere çeşitli kitaplar hakkında bilgi depolar. Varlıklar tanımlandıktan sonra, bir sonraki adım aralarındaki ilişkileri tanımlamak olacaktır. Örneğin, bir kitap bir yazarla ilişkilendirilebilir ve bir yazar birden fazla kitapla ilişkilendirilebilir. Benzer şekilde, bir kitap belirli bir türe ait olabilir ve bir tür birden fazla kitapla ilişkilendirilebilir. Bu şemayı modellemenin ilk adımı, veri tabanında depolanacak farklı varlıkları tanımlamak olacaktır. Bu durumda birincil varlık, başlık, yazar ve yayın tarihi gibi çeşitli özelliklere sahip bir kitap olacaktır. Diğer varlıklar yazarları, yayıncıları ve türleri içerebilir. Genel olarak, bir veri tabanı şemasını modellemek, varlıkları tanımlamayı, ilişkileri tanımlamayı ve verileri depolamak ve almak için bir yapı tasarlamayı içeren önemli bir süreçtir. Geliştiriciler, en iyi uygulamaları izleyerek ve uygun modelleme araçlarını kullanarak, uygulamalarının gereksinimlerini karşılayan verimli ve etkili veri tabanı şemaları oluşturabilir. İlişkiler tanımlandıktan sonra şema, ER diyagramları veya UML gibi çeşitli veri tabanı modelleme araçları kullanılarak tasarlanabilir. Şema, verileri depolamak için kullanılacak tabloları ve alanları ve ayrıca varlıklar arasındaki ilişkileri yöneten kısıtlamaları veya kuralları belirtir. Şema, tasarlanıp uygulandıktan sonra, SQL sorguları veya diğer veri giriş yöntemleri kullanılarak veri tabanına veri eklenebilir. Sorgular ayrıca verileri almak ve analiz etmek için kullanılabilir ve kullanıcıların belirli kitapları, yazarları veya türleri aramasına veya veri tabanındaki verilere dayalı raporlar ve istatistikler oluşturmasına olanak tanır. İlişkisel bir veri tabanında, defter kayıtları genellikle ayrılır ve farklı tablolarda saklanırken, ilişkiler birincil ve yabancı anahtar kısıtlamalarıyla tanımlanır. Örneğin, Kitaplar tablosu ISBN, Kitap Başlığı ve Basım Numarası gibi sütunları içerirken Yazarlar tablosunda AuthorID ve Yazar Adı sütunları bulunur. Author-ISBN tablosu, AuthorID ve ISBN için sütunlar içerecek şekilde ikisini birbirine bağlar. Bu sistem, bilgi bütünlüğünü sağlamak ve depolamada fazlalığı azaltmak için tasarlanmıştır. Öte yandan, bir NoSQL veri tabanı, kitap kayıtlarını, bir kitap için gerekli tüm bilgilerle (ISBN, Kitap Başlığı, Baskı Numarası, Yazar Adı ve AuthorID dahil) tek bir belgede yer alarak JSON belgeleri olarak depolar. Bu yaklaşım, kolay yazılım geliştirmeye ve yatay ölçeklenebilirliğe öncelik verir.

NoSQL ve SQL Veri Tabanlarının Karşılaştırması

NoSQL veya ilişkisel olmayan veri tabanları ve SQL veya ilişkisel veri tabanları arasında hangisini seçeceğine karar veremeyen birçok kullanıcı vardır. Bu kafa karışıklığını ortadan kaldırmak için gelin birlikte NoSQL ve SQL veri tabanlarını karşılaştıralım. NoSQL veri tabanlarının en iyi kullanım alanları arasında; belirsiz, büyük, ilişkisiz veya çok hızlı değişsen verileri işletme, uygulama tarafından yönetilen şemalar veya şemalardan bağımsız veriler, güçlü tutarlıktan daha çok performans ve kullanılabilirliğe önem veren uygulamalar ve dünyanın her yanından kullanıcıların hizmetinde olan ve sürekli çalışan uygulamalar vardır. Buna karşılık olarak SQL veri tabanlarının en iyi kullanım alanları arasında; İlişkisel veya önceden tanımlanabilen, mantıksal ve ayrın gereksinimleri olan verileri işleme, uygulama ve veri tabanı arasında korunması ve eşitlenmiş halde tutulması gereken şemaların olduğu durumlar, eskiden ilişkisel yapılar için oluşturulmuş sistemler, çok satırlı işlem veya karmaşık sorgu gerektiren uygulamalar vardır. NoSQL veri tabanlarının kullanım senaryolarının arasında; gerçek zamanlı analiz, mobil uygulamalar, kişiselleştirme, içerik yönetimi, veri tabanı geçişi ve IoT uygulamaları bulunmaktadır. Buna karşılık olarak SQL veri tabanlarının kullanım senaryoları arasında muhasebe, finans veya bankacılık hizmetleri, işlem yönetim sistemleri ve envanter yönetim sistemleri bulunmaktadır. NoSQL veri tabanlarının ölçekleri verileri yatay olarak ölçeklendirmek için sunucular arasında parçalanma gerçekleştirirken, SQL veri tabanları verileri dikey olarak depolamak için, sunucu yükünü arttırır. NoSQL veri tabanlarının kullandığı veri modelleri ve veri tabanı türleri arasında anahtar-değer, belge, sütunlu ve grafik veri tabanları bulunur, buna ek olarak verileri veri tabanı türüne bağlı olarak depolar. Buna karşılık olarak SQL veri tabanları, ilişikler olarak oluşturulmuş, gruplanmış ve satırlardan oluşan tabloları veri türü olarak kullanır. SQL veri tabanları Yapılandırılmış Sorgu Dili olan SQL kullanır ve verileri tablolarda satır olarak depolar. Buna bağlı olarak ilgili veriler ayrı depolanır ve daha karmaşık sorgular için bir araya getirilir.

NoSQL Veri Tabanları Hakkında Sık Sorulan Sorular

NoSQL Nedir Ne İçin Kullanılır? NoSQL ilişkisel olmayan bir veri tabanı türüdür ve ani trafiklerle mücadele etmesi gereken (reklam, oyunlar gibi) uygulamalar için kullanılır. SQL Ve NoSQL Farkı Nedir? SQL ve NoSQL arasındaki en büyük fark SQL veri tabanının ilişkisel, NoSQL veri tabanın ilişkisel olmamasıdır. NoSQL Veri Tabanının Üç Örneği Nelerdir? NoSQL veri tabanına en yaygın verilen üç örneğin arasında MongoDB, Redis, Neo4j bulunmaktadır. NoSQL Neden Hızlıdır? NoSQL veri tabanının hızı, verileri depolama biçiminden kaynaklıdır.