Son Günlerin Popüler Konusu Blockchain

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çeşitli sektörlerde kullanılan uygulamalar ve iş yürütme sistemleri de değişiklik göstermeye başlamıştır. Günümüzün dijital çağında değişime ayak uydurabilmek için güncel teknolojileri takip etmek gerekir. Son günlerin popüler konularından biri de blok zinciri teknolojisidir. Blok zinciri tanımı bir grup katılımcının veri toplamasını ve paylaşmasını sağlayan merkeziyetsiz bir veri kayıt ortamı şeklinde açıklanabilir. En basit tabiriyle blockchain sistemine gelen veriler birbirine zincirlenerek toplanır ve paylaşılır.

Blockchain Sisteminin Tarihçesi

Blockchain nedir sorusunun cevabını anlayabilmek için bu sistemin tarihçesini de irdelemek gerekir. Blok zinciri teknolojisi 1970’lerde Ralph Merkle’in şifreleme sistemiyle veri bloklarını birbirine bağlayarak bir veri ağacı oluşturmasına dayanır. 90’larda Stuart Haber ve Scott Stornetta bu teknolojiden faydalanarak blockchain uygulamalarından ilkini geliştirmiştir. Buna göre belge zaman damgalarının zarar uğratılamayacağı bir sistem oluşturulmuştur. 2008 yılında Satoshi Nakamoto’nun günümüzde de yaygın şekilde kullanılan “bitcoin” sistemini geliştirmesiyle kripto para sistemlerinin temeli atılmıştır. Ethereum gibi kripto para sistemleriyle birlikte akıllı sözleşmeler geliştirilmiştir blockchain günümüzdeki popülerliğine erişmiştir. Şirketlerin veri depolama, operasyon geliştirme ve varlık devri işlemlerinde sağladığı avantajlar sayesinde sıkça tercih edilen blockchain teknolojisi gelecekte de popülerliğini korumaya devam edecektir.

Blockchain Kullanım Alanları

Blok zinciri tabanlı uygulamalar birçok sektörde kullanılır. Enerji sektöründe enerji ticareti ve yenilebilir enerji geliştirmeleri alanlarında blok zincirinden faydalanılır. Bankacılık ve finans sektöründe çevrimiçi ödemeler, borsa işlemleri, finans hareketlilikleri ve kripto para işlemleri de blockchain yardımıyla gerçekleştirilebilir. Perakende sektöründe büyük girdi çıktıları takip etmek, operasyonları yönetmek ve taraflar arasında koordinasyon sağlamak için blockchain teknolojisi oldukça faydalıdır. Bununla birlikte blockchain teknolojisi, medya ve eğlence sektöründe özellikle telif haklarının ödeme işlemlerinde büyük pratiklik ve tasarruf sağlar.

Blockchain Çalışma Prensibi

Blok zinciri çalışma prensibi en temel haliyle taraflar arasında gerçekleştirilmek istenen işlemlerin ortak bir blok zinciri ağına kaydedilmesi, onaylanması ve gerçekleştirilerek ağa eklenmesi şeklinde tanımlanabilir. Bu işlem sırasında önemli olan bazı birimler vardır. Bunlar dağıtılmış defterler, akıllı sözleşmeler ve ortak anahtarla şifreleme şeklinde sıralanabilir. Blok zincirindeki işlemler gerçekleştirileceği zaman ağa gönderilen veri; işlemi kimlerin yaptığı, ne amaçla yaptığı, nasıl yaptığı gibi bilgiler ışığında incelenerek genel ağa kaydedilir. Bu noktada dağıtılmış defter biriminden bahsedilebilir. Dağıtılmış defterler blok zincirindeki işlemlerin kaydedildiği veri tabanlarıdır. Kayıt işleminden sonra blok zinciri ağına kayıtlı katılımcıların işlemi onaylaması gerekir. Bu noktada devreye akıllı sözleşmeler girer. Önceden belirlenen koşullar, blok zinciri ağında ekli olan kullanıcılara sunulur. Blok zincirde akıllı sözleşmeler sayesinde blockchain işlemleri hızlı ve güvenli şekilde gerçekleştirilebilir. Oy birliği sağlandığında gerçekleştirilmek istenen işlem bloklara kaydedilir. Bloğun ucuna, yapılan işleme göre bir karma değeri eklenir. Bu karma değeri blokları birbirine bağlayarak zinciri oluşturur ve aynı zamanda verilerin güvenliğini sağlamak için bir şifre görevi de görür. Bu noktada ortak anahtarla şifreleme özelliğinden bahsedilebilir. Blockchainde şifreleme özel anahtarlar ve ortak anahtarlar yardımıyla sağlanır. Ağdaki her kullanıcı için atanan özel şifre ve ağdaki kullanıcıları birbirine bağlayan ortak şifre sayesinde blok zincirindeki verilerin güvenliği sağlanmış olur. Blok, güvenli şekilde zincire eklendikten sonra oluşturulan yeni zincir paylaşıma açılır.

Blockchain Ağı Türleri

Blok zinciri ağları kendi içinde dörde ayrılır. Bunlardan ilki ortak blok zinciri ağlarıdır. Ortak blok zinciri ağlarına herkes katılabilir ve herkesin verileri düzenleme yetkisi bulunur. Kripto para birimlerinin madenciliğinde ve ticaretinde ortak blok zincirleri kullanılır. İkinci blockchain ağı türü ise özel blok zinciri ağlarıdır. Tek bir yönetici tarafından kontrol edilen ve kısmen merkeziyetsiz sayılan bu tip blok zinciri ağlarına kimin katılacağı ve hangi işlemi yapabileceği yönetici tarafından belirlenir. Üçüncü blockchain ağı türü hibrit blok zinciri ağlarıdır. Aynı anda ortak ağ ve özel ağ özelliklerini bir arada barındıran bu blok zinciri ağlarında bazı verilere erişim kontrol edilirken kalan veriler herkesin izlemesine ve düzenlemesine açıktır. Bu tip blok zinciri ağlarında akıllı sözleşmelerin önemi oldukça büyüktür çünkü işleyiş ancak akıllı sözleşmeler yardımıyla kontrol edilebilir. Blockchain ağı türlerinin sonuncusu konsorsiyum blok zinciri ağlarıdır. Ortak amaçlar etrafında birleşen bir grup kuruluş tarafından yönetilen bu blok zinciri ağları, sektörde iş birliği sağlamak amacıyla kullanılır.

Blockchain Protokolleri

Blok zinciri protokolü çeşitli uygulamaların geliştirilmesi için faydalanılabilecek olan blok zinciri platformlarını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bahsedilebilecek ilk protokol açık kaynak bir proje olan Hyperledger Fabric’tir. Tedarik zincirlerinin izlenmesi, finansman işlemleri, işletmeler için sadakat ve ödül programları, varlık mutabakatı gibi işlemler için kullanılabilen Hyperledger Fabric işletmelerin kendilerine özel blok zincirleri oluşturabilmesi için araçlar ve etkili bir kitaplık içeren bir protokoldür. Merkeziyetsiz ve açık kaynak bir protokol olan Ethereum, ortak blok zinciri uygulamaları için kullanılabilir. İş amaçlı oluşturulan açık kaynaklı bir blockchain protokolü olan Corda’da akıllı sözleşmeler öne çıkar. Bu sayede büyük bir gizlilik sağlanmış olur. Quorum ise Ethereum bazlı açık kaynaklı bir blockchain protokolüdür. Özellikle konsorsiyum blockchain yapıları ve özel blockchain ağları için tercih edilir.

Blockchain Hizmetleri (BaaS)

Hizmet olarak blok zinciri üçüncü parti blok zincir mekanizmalarını içerir. Buna göre bir bulut platformu, blok zinciri üretmek için gerekli olan blok zinciri veri tabanı platformunu ve gerekli araçlarla hizmetleri blockchain kullanıcılarına sağlar. Kullanıcılar, mevcut bulut sistemi üzerinden blockchain üzerinde özelleştirme ve düzenleme gerçekleştirir. Bu işlem standart bulut hizmetlerine blockchain ağlarının entegre edilmesi şeklinde tanımlanabilir ve bulut blok zinciri sistemi olarak adlandırılır.

Blockchain Sisteminin Sağladığı Avantajlar

Blockchain sistemlerinin son dönemlerde giderek popüler hale gelmesinin sebebi, bu sistemlerin sağladığı avantajlardır. Blockchain sistemlerinin sağladığı en temel avantaj, merkeziyetsizliktir. Merkeziyetsizlik sayesinde işlemlerinize herhangi bir üçüncü parti kişi, kuruluş ya da taraf dahil olmaz. Bu durum aynı zamanda anonimliği de beraberinde getirir. Anonimlik sayesinde blockchain sistemlerinin sağladığı bir diğer avantaj olan gizliliğe ulaşılabilir. Gizliliği sağlayan en temel etmen, blok zincirlerinin şifrelenmiş veriler olmasıdır. Bu şifreler zincire dışarıdan müdahaleyi engellediği gibi aynı zamanda herhangi bir verinin değiştirilmesi durumunda kolay tespite de imkan tanır. Blockchainin bir diğer avantajı ise küreselliğidir. Dünyanın her yerinde taraflar hızlı, güvenli ve pratik şekilde işlem gerçekleştirebilir.

Blockchain Hakkında Sık Sorulan Sorular

Blok Zinciri Nasıl İşler?

Blok zincirleri belirli ağlara kayıtlı olan kullanıcıların gerçekleştirmek istedikleri işlemleri ağa kaydetmesi, bu işlemin ortak kullanıcılar tarafından akıllı sözleşmeler aracılığıyla onaylanması, gerçekleştirilen işlemin şifrelenerek zincire eklenmesi ve tamamlanması yoluyla işler.

Blok Zincir Nerede Kullanılır?

Blok zinciri teknolojisi finans ve bankacılık, enerji, ticaret, perakende ve eğlence sektörlerinde kullanılır. Bununla birlikte kripto para sistemleri de blokchain ağına bağlı şekilde işlem gösterir.

Blok Zincir Teknoloji Nedir?

Blok zincir teknolojisi taraflar arasında gerçekleştirilecek olan işlemlerin kontrolünü ve güvenliğini sağlayan merkeziyetsiz bir işlem ağıdır. Buna göre bir blok zinciri ağına kayıtlı olan taraflar hızlı ve güvenli şekilde işlem gerçekleştirebilir.

Blok Zinciri Güvenilir Mi?

Son günlerde özellikle finans işlemleri için en sık tercih edilen sistem olan blok zinciri teknolojisi, sahip olduğu özel bileşenler sayesinde oldukça pratik ve güvenli bir sistemdir. Özel blok zinciri ağları sayesinde ağa kimlerin erişebileceği ve hangi işlemleri yapabileceği belirlenir. Akıllı sözleşmeler sayesinde veri paylaşımı hızlı ve güvenli şekilde gerçekleşir. Verilerin şifrelenmesi sayesinde yüksek güvenlik sağlanır.